Elgiz Koleksiyonu'nda Mitler ve Hayaller

1 Eylül 2022 - 15 Şubat 2023

Elgiz Müzesi

Küratörlüğünü Billur Tansel’in yaptığı “Mitler ve Hayaller” sergisinin ilham kaynağı Félix Guattari’nin ekozofi ve autopoïese (kendini yenilemek) önerileridir. Elgiz ailesinin tutkuyla bağlı oldukları koleksiyonlarını, bir sosyal sorumluluk duygusuyla toplumla paylaşmak amacıyla kurmuş oldukları Elgiz Müzesi, kuruluşunun yirmibirinci yılında; günümüzde karşı karşıya olduğumuz evrensel bir sorun olan iklim krizi üzerinde bir sergi ve etkinlikler programı hazırladı.

Ekoloji kelimesinin kökeninin Yunanca’da ev/ yaşanan yer demek olduğunu düşünecek olursak; ekoloji kavramının, insan ve doğanın birbiriyle ve etrafındakilerle kurduğu ilişkiler bütününü kapsadığını fark ederiz. Felix Guattari’ye göre: Ekoloji, heterojen gerçekliklerden oluşan ve doğadaki ekosistemleri inceleyen ve kesin sınırları olmayan bir bilim. Kesin sınırları olmamasının sebebi de biyosferdeki ekosistemler kadar toplumsal, kentsel, ailevi ekosistemleri de içine alabiliyor olmasından kaynaklanıyor.

Guattari ekoloji kavramının kendi içinde çok farklı duyarlılıkları beraberinde getirdiğini, ve dolayısıyla ideolojik bir boyut taşıdığını söyler. Bütün farklı duyarlılıklar arasında bir birliktelik ortaya koymaya çalışan düşünür; çevresel, toplumsal ve zihinsel olmak üzere üç tür ekolojiyi birleştiren ekozofi kavramını önerir.

Felix Guattari insan ve doğanın birbiriyle bağını ve birbiriyle çift yönlü ilişkisini araştırır ve ekozofi kavramı yoluyla aynı zamanda iklim sorunu gibi sorunları bir problematik olarak ortaya koyar. Iklimde yaşanan beklenmedik değişiklikler, insanın yaşamak için kullandığı malzeme atıklarının ekolojik sisteme verdiği zararlar gibi konular üzerinde durur. Ve bu çerçevede kendini yaratım (autopoïese) sürecinin önemine dikkat çeker. Sosyal, zihinsel ve çevre ekolojisinin birlikte düşünülmesini öneren ekozofi kavramının mantığını sorgularken, bir yandan da etik ve estetiğin, sanat ve bilimin birbirine yakın olmasının önemini ortaya koyar. Sanat özellikle bakış açısına esneklik ve yaratıcılık katacağı için mühimdir. Bu üç tür ekoloji ancak ekozofinin estetik etiğinde birleşebilirse ve bu konuda kolektif bir algı yaratılabilir ve bir dayanışma biçimi geliştirilebilirse gerçek anlamda bir uyum söz konusu olur. Bu katmanlar toplumların etik ve prensip anlayışlarına, davranış biçimlerine kadar iner.

Buradan yola çıkarak yapılan seçki de farklı kültürlerden gelen sanatçıların bu konuları nasıl ele aldıkları ve ne önerilerde bulunduklarını araştırmayı hedefliyor. Ilk etapta ekozofi kavramından ve katmanlarından yola çıkarak, küratöre göre, sanatçıların çeşitli ifade biçimleriyle dile getirdiği; insan ve doğa ilişkisini, insanın davranış ve varoluş biçimini, toplumdaki yerini, içinde bulunduğu topluma ve dünyaya sorumluluklarını sorgulayan, çeşitli kaygıları ortaya koyan eserleri incelemek mümkün. Serginin ikinci bölümünde ise belki de farklı ve yeniden yapılandırıcı bir yaklaşımın mümkün olduğu önerisi vücut bulmaktadır.

Sergiye Dair Bilgi: 5 Mart – 31 Temmuz 2022 tarihleri, Arkas Sanat Merkezi ve Elgiz Müzesi; iki iş insanının özel koleksiyonlarını, karşılıklı konuk ederek İzmir ve İstanbullu sanat izleyicileri ile buluşturmuştu. Sergiler, birbirini destekleyen nitelikte ekolojik hatırlatmalar yapan temalarla hazırlanmıştı.İzmir Arkas Sanat Merkezi’nde gördüğü yoğun ilgi üzerine, Elgiz Koleksiyonu’nda “Mitler ve Hayaller” sergisi 1 Eylül 2022 tarihinden itibaren İstanbul Elgiz Müzesi’ne göre tekrar kurgulanarak gösterime sunulmuştur.