Kiraz’ın Millî Reasürans Sanat Galerisi
Serhat Kiraz’ın Millî Reasürans Sanat Galerisi için hazırladığı “Analemma” sergisi
Sergi nedeniyle hazırlanan kitabın yazısı Süreyyya Evren tarafından kaleme alınmıştır.
Sergi, sanatçının bugüne dek ortaya çıkardığı tüm işlerinin izini sürerek bugüne gelindiğinde hepsinin birbirini doğurmasından var olan bir yeni doğuş niteliğinde.
Süreyyya Evren, sergiyi şu sözlerle ifade ediyor:
“Analemma” sergisi, bir serginin hazırlanması aşamasından bir kesit gibi. Sergi başka bir zamanda açılacak bir sergiye dair bir sergi adeta ve bu dikkatiyle izleyicileri ne yaptığını açıklamak istemeyen ama tüm izlerini katman katman seren bir sanatçının toplam emeği ve bugünü üzerine düşünmeye davet ediyor.
Serhat Kiraz ise bunu şu şekilde dile getiriyor:
“Ne sanat ne felsefe. Ben ikisini de yapmadığımı düşünüyorum. Kafama sorular takıldığında böyle, bu araçlarla anlatıyorum. Kendime ya da insanlığa ait sorular… Zihnimde şekillendirdiğim soruları bir mekâna yerleştirirken mekân da bir şeyler sunuyor, yapmama neden oluyor.”
Sergi için hazırlanan kitabın yazısını kaleme alan Süreyyya Evren, tüm bu üretim sürecini ve serginin ortaya çıkışı esnasında sanatçı ile paylaştığı deneyimsel süreci değerlendirerek, Serhat Kiraz ve üretimleri üzerine şunları belirtmektedir:
“Türkiye Güncel Sanatı içinde Serhat Kiraz’ın yeri kuşkusuz öncüler arasında. 1970’lerin ikinci yarısından itibaren kavramsal sanat içinden işleri, Yeni Eğilimler, Öncü Türk Sanatından Bir Kesit ve 10 Sanatçı 10 İş gibi sergilerde oynadığı rol, Sanat Tanımı Topluluğu ile çıkışları, bireysel işleri ve 1980’lerin başlarındaki erken dönem kişisel sergileriyle belli başlı ön açıcı sanatçılardan biri. Kiraz, başlangıcından günümüze Türkiye güncel sanatı içinde tutarlı, kendi hattını sürekli kalınlaştıran, en erken anlarda sorduğu soruların sonuna kadar arkasında durmayı başaran bir sacayağı.
Astronomide, analemma ifadesi bir gök cisminin (genellikle Güneş'in) bir başka gök cisminden (genellikle Dünya'dan) gözlendiği zaman, gökküre üzerinde günün belli bir anındaki ortalama konumuna göre yıl içerisindeki hareketini gösteren eğri için kullanılıyor. Kiraz “Analemma” sergisinde hem en yeni araştırmalarını sunuyor, hem bu noktaya nerelerden geçerek geldiğini gösteriyor ve kendi “tuhaf sekiz”ni, yani Analemma eğrisini görünür kılıyor. Ve geçmişe doğru bakışı Vitruvius’un Analemma’sına kadar uzanıyor. Daire kavramı hakkındaki videosu ise ilerlemeden ziyade döngünün altını çizen sanatsal pratiğine retrospektif bir okuma getirebilmek için gerekli öğeleri işaret ediyor.”
Serhat Kiraz’ın izleyiciye “dönüştürücü” bir deneyim sunmak üzere tasarladığı sergi ile ilgili Evren bize şu ipuçlarını veriyor:
“Her yapıtta kazandığı biricik formdur Serhat Kiraz için kritik olan. Ve sonra eşsiz tekillikler çoğalır, biricik algılar, biricik olaylar, biricik gerçekleşmeler yeni ve farklı temsillerin biricikliğinde tekrar ‘yaşanır’. Her bir eşsiz biçim kendi neliğine dair anlatısıyla gelir. Okumak gerekir; yani her okumada olduğu gibi kodlarını çözmek ve soyutlamasına ayak uydurmak gerekir.”
Serhat Kiraz sanat yapmaya dair bu biricik amacını da aslında açıklıkla da ifade ediyor:
“Sanat olarak imlenen şeyden kaçarak sanata varmak. Sanat olarak imlenmiş yapıların dışında. Sanat yapacağım diye ayrı bir zaman olmaması –her an görülebilir her zaman yapılabilir yapı olarak sanat.”
“...[sanatçı] galeriye giriyor ama önemli olan onun galeriye girmesi değil, galeriye kendinden sonra girenin dışarıya nasıl çıktığı... Galerinin içindeki kadar dışardakine de bakmasını sağlamak. Dışarıda gezerken bazen boş gözlerle bakıyorsunuz. Önemli olan o boşluğu doldurmak.”
Serhat Kiraz’ın “Analemma” sergisi 27 Eylül - 4 Kasım 2017 tarihleri Millî Reasürans Sanat Galerisi’nde izlenebilir.