Criss-Cross Pollination Sergisi Ayça Okay Küratörlüğünde Berlin’de!

Criss-Cross Pollination grup sergisi Berlin’deki uluslararası misafir küratör programı SomoS’ta  Ayça Okay küratörlüğünde 27 Eylül’de açıldı.

Berlin’deki uluslararası misafir küratör programı SomoS; bağımsız küratör, araştırmacı ve sanat yazarı Ayça Okay küratörlüğünde 27 Eylül-1 Ekim tarihleri arasında gerçekleşen “Criss-Cross Pollination” isimli grup sergisine ev sahipliği yaptı. Ayça Okay’ın SomoS’taki küratöryel rezidans programın kapsamında düzenlediği “Criss-Cross Pollination” sergisi sürekli hareket halinde olma ve göç etme gibi eylemler ekseninde insanlar ve botanik arasındaki sosyo-politik ilişkilerin izlerini süren; uluslararası ölçekte üretim yapan İnci Eviner, Anwar Al Atrash, Verena Kyselka, Jasmina Metwaly, Manaf Halbouni gibi sanatçıların video, enstalasyon ve resim gibi farklı disiplinlerden üretimlerini bir araya getirdi. 

Botanik arşiv araştırmasının sonuçlarını ve bir dizi anketi birleştiren sergi, küratörün ve katılımcı sanatçıların yabancı bir ülkede etnik bir arada yaşama konusundaki kişisel deneyimlerini temel alıyor. Merkezi metaforu Botanik olan Criss-Cross Pollination, monokültürün zayıflatıcı etkilerine karşı çeşitlilik ve çapraz tozlaşmanın hayati önemini vurgulayarak, insanların ve bitkilerin hareketi arasındaki bağlantıları araştırıyor. Bağımsız küratör Ayça Okay’ın küratöryel rezidans programına seçilen projesi 6 aylık bir araştırma sürecini kapsıyor. Berlin’de metropolünde yer alan komünel bahçeleri ve botanik müzelerindeki arşivleri inceleyen küratör, projenin geliştirilmesinde 20’nin üzerinde Berlin’de yaşayan ve üretim sağlayan sanatçıyla bir araya gelerek stüdyo ziyaretleri gerçekleştirdi. Merkezi metaforu botanik olan Criss-Cross Pollination, monokültürün zayıflatıcı etkilerine karşı çeşitlilik ve çapraz tozlaşmanın hayati önemini vurgulayarak, insanların ve bitkilerin hareketi arasındaki bağlantıları araştırıyor.

Criss-Cross Pollination, anlatıyı, aidiyet, kimlik ve yabancılaşma gibi konuları içeren, göç ve göçmenler üzerindeki etkilerine ilişkin küresel politikaların süregelen eleştirilerini ele almak için bir araç olarak kullanıyor. Projede, bitki ve insanın iç içe geçmiş politize olmuş bir ekosistemdeki rolünü kentsel yaşam perspektifinde analiz ediliyor. Küratörün araştırma şehircilik, antroposentrizm, ekolojik eleştiri konusundaki kapsamlı araştırmaları yakın geçmişte gerçekleştirdiği Terra Incognita, Moving Memories ve Taksim Maksim gibi sergilerinin devamı niteliğinde değerlendiriliyor. Criss Cross Pollination aynı zamanda küratörün bir Türk sanat profesyoneli olarak Berlin'deki deneyimi ile de şekilleniyor. 

Bununla birlikte, organik olanın yasal olandan daha üstün olduğu açıktır. Göçe bakmanın yeni yollarını öneren Criss-Cross Pollination, tıpkı bitkiler gibi bireylerin uyum sürecindeki deneyimlerine değindiği için, izleyicileri hareketliliğin mevcut sosyal tasarımlar ve ekosistemler için değerini düşünmeye davet ediyor. Sergi, Fransız yazar ve şair Eduard Glissant'ın önerisiyle göçe farklı bir bakış açısı önererek yerine “SoJourner” ifadesini koyuyor.

Sergi, çeşitli sanatsal konumları boyunca, erişilebilir, birbirine bağlı bir küresel dünya için bir çağrıda, göçmen bir bakış açısıyla tutarlı bir şekilde ele alınan ve yorumlanan son derece güncel sorunları ele alıyor. Criss-Cross Pollination Berlin’de yer alan SomoS Arts’ta 1 Ekim tarihinde sona erdi. 

Küratör Kotasyonu 

“Criss-Cross Pollination 6 aylık bir araştırma sürecinin projelendirilmesiyle açık çağrı sonucu Berlin’de yer alan uluslararası küratör misafir programına seçilmiş bir proje. Geçmişte küratörlüğünü üstlendiğim Borusan Contemporary Koleksiyonu’ndan Moving Memories isimli sergi dahil olmak TAKSİM MAKSİM, Terra Incognita gibi sergilerde şehircilik, antroposentrizm, ekoloji, dolanıklık (arkeolojide) konularını sürekli olarak mercek altına almamdan dolayı, bitki ve insanların iç içe geçtiği politize bir ekosistemin varlığı doğal olarak araştırma alanım haline geldi. Bitkilerin de insanlar gibi göç ettikleri ekosistemdeki baskın türler tarafından çeşitli biyolojik baskılara maruz kaldığını öğrendim. Kimi zaman göçmen için yıkıcı olan bu göç, kimi zaman göç eden ekosistem için yıkıcı olabiliyor. Hatta bitkiler de insanlar kadar “kağıt işlerine” maruz kaldıkları bir süreçten geçiyorlar. Küratöryel araştırma sürecinde Documenta 15’ten tanıdıklarım dahil olmak üzere pek çok sanatçının ve hocamın desteğini aldım. Criss-Cross Pollination araştırma alanı gereği bitmeyecek olan bir proje. Serginin devamı 2023 Bahar ayında Lizbon’da bağımsız bir sanat alanında gerçekleşecek.

Ayça Okay hakkında

Ayca Okay (d. 1991, İzmir) İstanbul merkezli AICA (Association Internationale des Critiques d'Art) ve CIMAM (Uluslararası Modern Sanat Müzeleri ve Koleksiyonları Komitesi) üyesi bağımsız küratör, araştırmacı ve sanat ve kültür profesyonelidir. Uluslararası ve yerel kurumlarla iş birliği yaparak küratörlük görevi üstlendiği projeler yönetmiştir. Kariyeri boyunca, entelektüel kaynakları geliştirerek, bilgi paylaşarak ve sürdürülebilir destek sistemleri oluşturarak araştırmaya dayalı küratöryel projelere büyük önem vermiştir. Okay, insanlarla, topluluklarla ve kurumlarla işbirliği yaparken can kulağıyla dinlemenin değerine inanmaktadır. UNESCO VE İKSV işbirliğinde gerçekleşen Kültür Hattı temsilsicisi olarak seçilmiştir. 

Araştırma konuları arasında şehircilik ve planlama, Post-Antroposentrizm, Ekokritisizm, Dolanıklık Teorisi(Arkeolojide),Feminist ve Queer eleştiri bir adım öne çıkıyor ve bu araştırmalardan doğan fikirleri kullanarak küratörlüğünü yaptığı sergileri arasında; Borusan Contemporary Müzesi Koleksiyonu’ndan Moving Memories, Tarihi Maksim Gazinosu’nda yer alan Taksim Maksim, Trabzon Panagia Theokepastos’ta gerçekleşen İran asıllı Amerikalı sanatçı Shirin Abedinirad’ın solo sergisi ve Canan Tolon’un Limbo isimli solo sergisi bulunmaktadır. Yerli ve yabancı pek çok yayında sanat yazıları yayımlanmıştır. Bu yayınlar arasında Milliyet Sanat Dergisi, Posta Gazetesi, Artfulliving Mag, Platin Dergisi ve StirWorld bulunur. BASE ve Step İstanbul kapsamında gerçekleşen panellerin moderatörlüğünü üstlenmiştir. Ayça Okay halen Berlin’de yer alan uluslararası küratörlük programı NODE Center for Curatorial Studies’de devam etmektedir.

Yazı ve Fotoğraflar: ArtNews