"Müşterekler" Metrohan'da

2 Ekim 2025 – 4 Ocak 2026 tarihleri arasında Metrohan’da gerçekleşen “Müşterekler”, 18. İstanbul Bienali’nin paralel etkinlikleri kapsamında, günümüz sanat ortamında dayanışma, ortak üretim ve kolektif hayal gücü üzerine radikal bir tartışma açıyor. Atölye Istanbul Düşün Sanat ve Eğitim Vakfı ile Atölye20 Sanat ve Üretim tarafından düzenlenen sergi, 40 sanatçıyı aynı mekânda buluşturarak hem günümüz müştereklerini hem de müşterekleşme fikrini yeniden düşünüyor.

Sergi, modern kapitalist sistemlerin kamusal alanları, doğal kaynakları ve ortak hafıza mekânlarını parçalayarak görünmezleştirdiği bir dönemde, müşterekleşmeyi alternatif bir üretim ve paylaşım modeli olarak konumlandırıyor. Doç. Dr. Ebru Yetişkin tarafından kaleme alınan sergi metni, müşterekleri yalnızca ortak mülkiyet fikri olarak değil; ekonomik, ekolojik, siyasal ve kültürel bağlamlarda yeniden canlanan bir toplumsal ihtiyaç olarak ele alıyor.

Hiyerarşik Değil, Heterarşik Bir Sanat Yapısı

“Müşterekler”, Türkiye çağdaş sanat ortamında nadiren karşılaştığımız bir yöntemi merkeze alıyor:
Hiçbir seçim, jury, elemeye tabi olmayan; üretimlere müdahale edilmeyen; sanatçıların yatay bir örgütlülükle davet edildiği kapsayıcı bir süreç.

Düzenleyiciler Sevgi Karay ve Deniz Coşkun, bu yöntemi yalnızca bir sergi modelinden öte, sanatçıların özerkliğini önceleyen bir dayanışma pratiği olarak kurguluyor.

Süreç boyunca gerçekleştirilen buluşmalar, paylaşım ortamları ve ortak düşünme seansları sayesinde farklı estetik diller, teknikler ve anlatılar birbirine eklemleniyor; resimden heykele, seramikten grafitiye, enstalasyondan yeni medya üretimlerine uzanan geniş bir yelpaze ortaya çıkıyor.

Metrohan: Kentin Belleği, Serginin Müşterek Mekânı

İstanbul’un modernleşme tarihinde ulaşım, ritim, hareketlilik ve karşılaşma anlarının düğüm noktası olan Metrohan, bu sergide yalnızca bir mekân değil; yaşayan bir belleğin somut taşıyıcısı haline geliyor.

Sergiyi ziyaret eden her katılımcı, Metrohan’ın tarihsel dokusu ile sanatçıların bugüne dair müşterek üretim arayışı arasında kurulmuş bir bağın parçasına dönüşüyor.

Müşterekleşmenin Çağdaş İzdüşümü

İklim krizi, göç, kent baskısı ve dijitalleşmenin dönüştürdüğü yaşam pratikleri, müşterekleşme ihtiyacını hem yerel hem de küresel ölçekte daha görünür kılıyor. “Müşterekler”, bu dönüşümü yalnızca teorik bir tartışma olarak sunmakla kalmıyor; sanatın iç dinamiklerini sorgulayan ve yeniden kuran bir pratik deneyime dönüştürüyor.

Sergide yer alan 40 sanatçı  farklılıkların bir arada var olabildiği alternatif bir kültürel ekosistemin mümkün olduğunu hatırlatıyor.

Bir Sergiden Fazlası: Yaşayan Bir Topluluk Tasarımı

“Müşterekler”, sanatçıların yalnızca işlerini sergilediği bir platform değil; zaman içinde örülen ilişkiler, yatay örgütlenme ve ortak üretim anlayışıyla şekillenen dinamik bir topluluk deneyimi.

Bugünün Türkiye’sinde birlikte üretmenin, yan yana durmanın ve müşterekler için yeni yollar açmanın hâlâ mümkün olduğunu güçlü bir biçimde dile getiriyor.

Sergide yer alan sanatçılar, hem çeşitlilikleri hem de yan yana durma iradeleriyle müşterekleşme fikrinin güncel karşılığını somutlaştırıyor.
Katılımcı sanatçılar:
Aleyna Gökdemir, Almıla Karay, Alperen Aras, Ata Arıtürk, Atıfcan Yaraç, Atilla Saban, Aybike Keskin, Ayşe Elif Aydoğmuş, Ayşe Nil Turhan, Ayşegül Karababa, Başak Melekoğlu, Beyza Çaylak, Can Deniz Güven, Çela Öztürk, Deniz Müjgan Aslan, Doruk Aydar, Enes Helvacı, Gülce Çağın, Irmak Döndüren, Işıl Şimşek, Lidya Duymuş, Markar Roben Divarcı, Mehmet Evren Erdoğan, Meryem Beyza Ay, Mısra Mırmır, Nadide Üster, Nazanin Nankeli, Nurgül Gökçen, Onur Kubilay, Parya Pahlevani, Robin Çoban, Rumeysa Yelci, Sıla Nur Öztürk, Sude Gezer, Şükran Dokumacı, Tibet Oktay Aslan, Toygun Culha, Ufuk Aydın, Yeşim Paktin.

Yazı ve Fotoğraflar: ArtNews