Sanat Dünyasında 2023'ün EN'leri

Sanat dünyamızın önde gelen isimlerine 2023 yılının EN'lerini sorduk.

Banu ÇARMIKLI- Sanat Yazarı, Koleksiyoner 

1. 2023 yılının en beğendiğiniz sergileri hangileridir?

· Çınar Eslek’in ‘Teyel, Uzuv, İlizarov ‘ adlı Tütün Depo’sında açılan sergisi,

· Metehan Özcan’ın Versus Art Gallery’de yer alan Prova adlı sergisi,

· Sinan Logie’nin Öktem & Aykut Galeri’de yer alan sergisi,

· Pera Müzesi’ndeki Gelecek Hatıraları sergisi,

· Güneş Terkol Ferda Art Platform’da yer alan sergisi,

· Dirimart’ta gerçekleşen Canan Tolon sergisi,

· Pilot Galeri’de açılan Halil Altındere sergisi,

· İmalat-Hane’de gerçekleşen Can Küçük ve Cem Örgen’in ‘Girilmez’ sergisi ve

· Alican Leblebici’nin  Merdiven Art Space’de yer alan sergisi 2023 yılında beğendiğim sergiler arasında yer alıyor.

 

2. 2023’te en çok ilginizi çeken sanatçı/sanatçılar kimdir? 2023’te keşfettiğiniz ve yükselişte olduğunu düşündüğünüz genç sanatçılar kimlerdir?

Yükselişde ve takip ettiğim sanatçılar:
Çınar Eslek, Melike Kuş, Ateş Alpar, Alper Aydın, Özkan Işık, Ahmet Rüstem ve Hakan Sorar, Sena Başöz, Lal Batman, Ebru Duruman, Beyza Dilem Topdal ve Cem Örgen.

 

3. Sizce 2023 yılının en önesmli sanat olayı nedir?

Refik Anadol’un MoMA’da sergilenmesi güzel bir sanat haberiydi. 

 

4. 2024 yılında sanat dünyasından beklentileriniz nelerdir?

2024 beklentilerim; özgün dili olan, güncel meseleleri ele alan, yaşadığı coğrafyanın bilincinde olan, kavramsal alt yapısı kuvvetli, sanatsal dili farklı ve özgür olan cesur işler görmeyi diliyorum. Ayrıca 2024 yılında daha fazla dijital ve phygital art, Augmented reality ile yapay zeka birleşimi sanat görmeyi istiyorum.

Döne OTYAM – Küratör, Sanat Danışmanı

1. 2023 yılının en beğendiğiniz sergileri hangileridir?

· Ayşegül Sönmez’in küratörlüğünü yaptığı Time is Love sergisi

· Pera Müzesi’nde Ulya Soley’in küratörlüğünü yaptığı Gelecek Hatıraları sergisi

· Pera Müzesi’ndeki Paula Rego

· Nan Goldin’in Stedelijk Müzesi’ndeki sergisi en beğendiğim sergiler arasında yer alıyor. 

 

2. 2023’te en çok ilginizi çeken sanatçı/sanatçılar kimdir?

Damla Sari, Hakan Sorar, Ahmet Rüstem

 

3. Sizce 2023 yılının en önemli sanat olayı nedir?

Beni derinden etkileyen, önemli bir sanat olayı yasadığımı düşünmüyorum. 

 

4. 2023’te keşfettiğiniz ve yükselişte olduğunu düşündüğünüz genç sanatçılar kimlerdir?

Diyarbakır’dan Sinan Kaplan, Ankara’dan Enes Debran, Antalya’dan Mürsel Argunağa

 

5. 2024 yılında sanat dünyasından beklentileriniz nelerdir?

2024 mayıs ayında gerçekleşecek 6.Mardin Bienali’nin ülkemizdeki kötü şartlara rağmen başarıyla gerçekleşmesi, hep dilediğim gibi sanatın sadece büyük illerde değil tüm Anadolu’da yaygınlaşması…

Ebru Nalan SÜLÜN - Sanat Tarihçi- Sanat Eleştirmeni (AICA-TR) 

1. 2023 yılının en beğendiğiniz sergileri hangileridir?

· Healing Ruins/ Kalıntıların Şifası- Küratör: Anlam de Coster-  ZEYREK ÇİNİLİ HAMAM- 30.09.2023/05.11.2023

· Ahmet Rüstem Ekici- Hakan Sorar- Rest in Piece- BİLSART- 02.12.2023/ 30.12.2023

· Gelecek Hatıraları- PERA MÜZESİ- 26 Ekim 2023 - 24 Mart 2024

· Handan Börüteçene-  Üç İç Denizin Ülkesi, SALT BEYOĞLU- 7 Kasım 2023 – 14 Nisan 2024

· Cansu Sönmez- Cynara- PG ART GALLERY- 24.10-18.11.2023

 

2. 2023’te en çok ilginizi çeken sanatçı/sanatçılar kimdir?

Naile Akıncı, Handan Börüteçene, Ayça Telgeren, Tuğçe Diri, Ahmet Rüstem Ekici- Hakan Sorar, Ahmet Doğu İpek, Begüm Yamanlar, Arzu Eke, Sinan Logie. 

 

3. Sizce 2023 yılının en önemli sanat olayı nedir?

· İKSV’de yaşanan İstanbul Bienali küratör krizi

· Contemporary İstanbul’da yaşanan talihsiz su baskını ve yaşananlar.

· Cengiz- Lale Akıncı’nın 700 eserlik sanat koleksiyonunu İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’ne bağışlaması. 

 

4. 2023’te keşfettiğiniz ve yükselişte olduğunu düşündüğünüz genç sanatçılar kimlerdir? 

Derya Geylani, Berna Dolmacı, Studio Pinprick, Can İncekara, Kaan Fıçıcı, Cansu Sönmez, Hayri Şengün.

 

5. 2024 yılında sanat dünyasından beklentileriniz nelerdir?

2023’te istemsiz ve üzücü gündemler yaşandı. Ağır bilançolu acı deprem; birarada olmanın, ortak bilinç ve kolektif gücün önemini hepimize hatırlattı. Yılın ikinci yarısı bana göre Türkiye’de var olan kurumlar ve özel müzelerin gündeme yerleştiği bir yıl idi. Dolayısıyla 3. Soruda da değindiğim İKSV gibi kurumların şeffaflığı tartışmaya açıldı. Yaşananlar endişe verici ama bu yaşananların tartışılıyor olması da önemli. 2024’den beklentim bu bağlamda; sanat dünyasında şeffaflık, toplumun-sanat dünyasının nabzını tutan, hassasiyetlere incelikle önem veren, kolektif açılımı önceleyen, liyakatli yaklaşımların yaygınlaşması. Özellikle yaşanan ekonomik kriz ortamında; çeşitliliğe önem veren, yeni- yetenekli sanatçı dehalara yer açan, bağımsızları görmezden gelmeyen bir sanat dünyasının daha geniş bir alana yayılması. 2023’de bu çerçevelerde artık acil durum uyarısı veren olaylar yaşadı. 2024 yılında sanat dünyasından beklentilerim özellikle bakış açılarını değiştirmek ve bu değişimde yeni alternatiflerin oluşumuna fırsat vermek. 

Emin HİTAY - Hitay Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve Koleksiyoner 

1. 2023 yılının en beğendiğiniz sergileri hangileridir?

· Cengiz Çekil “Bugün de yaşıyorum”, Küratör: Eda Berkmen, ARTER

· Sarkis “SONSUZ”, Küratör: Emre Baykal, ARTER

· Alper Aydın, “Fata Morgana”, ORDU

· Vuslat, “Emanet”, Baksı Müzesi

 

2. 2023’te en çok ilginizi çeken sanatçı/sanatçılar kimdir? 2023’te keşfettiğiniz ve yükselişte olduğunu düşündüğünüz genç sanatçılar kimlerdir?

Genç ve yükselmekte olan, çok değerli sanatçılarla yolumuz kesişti. Yeni tanıştığım ve heyecanını gözünden okuduğumuz birçok genç sanatçı arkadaşımız arasından bir isim listesi hazırlamak pek uygun gördüğüm bir şey değil.

 

3. Sizce 2023 yılının en önesmli sanat olayı nedir?

İstanbul Modern’in Renzo Piano'nun mimari imzası ile tasarlanan Karaköy'deki yeni müze binasına taşınması.

 

4. 2024 yılında sanat dünyasından beklentileriniz nelerdir?

Sanat ve kültür dünyasında üretken, nitelikli projelerle, şeffaf ve eşit bir ortamı önceliklendirilerek, doğal afetlerin ağır bilançolarının azaldığı, toplum için huzurlu bir dünya olabilmesini umuyorum.

Prof. Dr. Hasan Bülent KAHRAMAN - Akademisyen, Yazar ve Sanat Eleştirmeni

1. 2023 yılının en beğendiğiniz sergileri hangileridir?

· Akbank Sanat’ta çok sorunlu adına rağmen Lara Kamhi’nin küratörü olduğu Prizma Expanded: Algının Poetikası

· Ferda Art Platform’da Güneş Terkol sergisi,

· Pera Müzesi'nde Paulo Rego sergisi,

· Fırat Engin’in Merdiven Art Project’te yer alan sergisi

· Akbank Sanat’ın CI platformunda düzenlediği Ardan Özmenoğlu ve Fırat Engin sergisi,

· Bedri Baykam’ın küratörlüğünde düzenlenen '100 Yıl Perspektifinde Sanat' başlıklı karma sergi,

· Mehmet Ali Uysal’ın Pi Artworks’daki sergisi. 

 

2. 2023'te en çok ilginizi çeken sanatçı/sanatçılar kimdir?

Fırat Engin, Çınar Eslek, Güneş Terkol, Tayfun Gülnar, Şant, Ufuk Yılmaz, Jacqueline Roditi, Zeyno Pekünlü.

 

3. Sizce 2023 yılının en önemli sanat olayları nedir?

Bu soruyu Türkiye’yle sınırlı kalarak cevaplandırırsam, İstanbul Bienali'nin tartışılmaya başlamasını önemli bir gelişme olarak görüyorum. İkincisi, art arda yeni müzelerin açılmasını ele almak gerekir. İstanbul Modern, İş Bankası Müzesi işlevsel hale geldi. Böylece ‘olmayan’ Batı dışı modernleşmeye dayalı Türk resmini artık çok önemli bir kısmıyla birlikte yeniden değerlendirebiliriz. Bir diğer mesele ise doğrudan bir sanat olayı değilse de sanatın içinde yaşadığımız dünyanın sorunlarına artık cevap üretmemesi, seçenek sunamamasını zikretmeliyim. Sanat hareketinin veya akımın ya da sanatta bazı gruplaşmaların meydana gelmemesi, manifestoların yayınlanmaması ve nihayet sanatın güzelle artık hiçbir ilişki kuramaması üzücü iddiamın kanıtlarıdır. 

 

4. 2023'te keşfettiğiniz ve yükselişte olduğunu düşündüğünüz genç sanatçılar kimlerdir?

Özellikle bir isim yok ama Günümüz Sanatçıları sergisi her yıl daima çok iyi isimleri öne çıkarır. Kırk yıldır izlediğim ‘genç oluşumlar’ içinde en fazla GS sergilerinin geleceğe isim aktardığını gördüm. Bununla birlikte güncel sanat şu sıralarda Türkiye’de kimse fark etmese de desen/çizim yatağında akıyor. Üstünde hiç durulmayan bu alanı yakından izliyorum ve hemen her gün birkaç yeni ismin çıktığını söyleyebilirim.  

 

5. 2024 yılında sanat dünyasından beklentileriniz nelerdir?

'Sanat olayı’ sorusuna verdiğim yanıtta öne sürdüğüm sorunların aşılmasını bekliyorum ama gerçekleşeceğini ummuyorum. Dünya büyük bir kaos yaşıyor ve büyük bir zihin bulanıklığından geçiyor. Teknolojik gelişmelerle siyasal dönüşümler iç içe geçmiş ve hepsi birden insanların üstüne gelmiş durumda. Sanatçı da bu kaostan payını alıyor. Bir kırılma noktasının doğması gerek. Toplumsal dönüşümler yeni bir dönemeç alınca sanat da dönüşmez. Sanat dönüştüğü için toplumsal kıvrılmalar meydana gelir, çünkü, sanat bir teknolojidir ve ideolojileri teknolojiler belirler. Öyle bir cri de coeur’ün ortaya çıkmasını diliyorum. O zaman daha güzel bir dünyada yaşayacağız. 

Prof. Dr. Kıymet GİRAY - Sanat Tarihçisi, Yazar ve Küratör

1. 2023 yılının en beğendiğiniz sergileri hangileridir?

· Yaşamını kısa bir süre önce yitiren Portekiz sanatçı Paula Rego’nun ölümünün ardından farklı disiplinleri bir araya getirerek yapmış olduğu  77 eserinin yer aldığı  23 Aralık 2022 - 30 Nisan 2023 tarihleri arasında Pera Müzesinde açılan  “Hikayelerin Hikayesi” sergisi. 

· 23 Nisan 2021’de kaybettiğimiz Selma Gürbüz’ün, Bodrum Turgutreis Şevket Sabancı Kültür ve Sanat Merkezi’nde 13. Haziran-6.Ağustos Tarihleri Arasında Açılan ve Selma Gürbüz’ün yaşamının izini takip eden süreçlerde, farklı coğrafyalarda, farklı ülkelerde yapmış olduğu ve geçirdiği sanat dönmelerinin başyapıtlarının, zaman içinde, doğrudan sanatçının atölyesinden alınarak toplanmış olan çok değerli özel koleksiyondan seçilerek bir araya getirilen, resim, heykel, dokuma gibi çok disiplinli Sanatçı Kimliğini gözler önüne seren 120 Eserden Oluşan Retrospektif Sergisi; “Mitler Tanrılar Gerçekler” sergisi. 

· Geçen yıl hayata veda eden sanatçı Balkan Naci’nin 1972-2022 tarihleri arasında ürettiği eserleri arasından kendisine ayırdığı ve sevgili eşi Sezen İslimyeli tarafından özenle korunan koleksiyonundan bir seçki olan ve 10. Ağustoıs- 29. Eylül 2023 tarihleri arasında Bodrum Turgutreis Şevket Sabancı Kültür ve Sanat Merkezi’nde açılan ‘Ben’ Retrospektif Sergisi. 

· Neşe Erdok’un Neş’e Erdok’un yarım asrı aşan aralıksız  çalışmalarının göstergesi olan eserlerinin sergilendiği  Yapı Kredi Bomanti Ada’da  22. Ağustos-10 Eylül.2023 tarihleri arasında açılan  36. kişisel sergisi.

· Cumhuriyetin İlk Yılı : 29:ekim.1923-29. Ekim.1924 Yapı Kredi Kültür Merkezi,

 

2. 2023'te en çok ilginizi çeken sanatçı/sanatçılar kimdir?

Dünya sanatçısı olan ve dünyanın bir çok ülkesinde eserleri yer alan ve 2023 yılında, ABD'nin Las Vegas kentindeki fütüristtik müzik ve eğlence kompleksi olan Sphere'in dış cephesini 360 derece bir tuval olarak kullanarak tasarladığı LED ekranda "Machine Hallucinations: Sphere" adlı yapay zeka veri heykeli sergilenen ilk sanatçı olan Refik Anadol. 

 

3. Sizce 2023 yılının en önemli sanat olayları nedir?

· Türkiye’nin ilk modern ve çağdaş sanat müzesi İstanbul Modern’in, 04 Mayıs 2023 Perşembe günü Renzo Piano Building Workshop tarafından tasarlanan yeni Binası’nın açılması. İtalyan mimar ve Pritzker Mimarlık Ödülü sahibi olan, Hi-tech mimarinin öncülerinden, sürdürebilir ve çevre koruma ilkeli mimari yaklaşımıyla dünyanın birçok farklı köşesinde özellikle müze yapılarıyla tanınan, özellikle tasarlamış olduğu müze yapılarıyla dünya üzerinde ün kazanmış olan Renzo Pisano’nun, Hafiflik ve şeffaflık ilkesinin göstergesi olan; kendisinin Boğaz’ın sularından henüz su üstüne sıçramış bir deniz canlısı gibi. Yerçekimine meydan okuyarak yerden yükselen, böylece bir tarafındaki deniz manzarası ile diğer tarafındaki park ve tarihi Orta Çağ’a dayanan Galata bölgesi arasında şeffaflığıyla ilişki kuran bir bina yapmak istedik.” Açıklamasıyla tanımladığı, İstanbul Modern’in Müze yapısının ülkemize kazandırılması.

· İzmir Sanat Müzesinin açılması.   

 

4. 2023'te keşfettiğiniz ve yükselişte olduğunu düşündüğünüz genç sanatçılar kimlerdir?

Emine Bostancı, Atakan Özayvaz, Zekeriya Fındık, İlayda Kepez, Caner Kemahlıoğlu, Ayşe Durak, Zeynep Gözen, Yaren Kulaksız, Simge Küçük, faruk Çelik, Uğur Tay, Emirhan Özkök.   

 

5. 2024 yılında sanat dünyasından beklentileriniz nelerdir?

2024’ün bilim ve sanatın altın yılı olmasını diliyorum. Dünyayı bilimin ışığında algılamayı, sanatın öğretici ve geleceğe açık düşünce alanlarını geliştirmesini bekliyorum. Biliyorum ki açılmayı bekleyen yeni müzeler hemen kapının arkasındalar. Yeni kurulacak müzelerin Türk resim ve Heykel sanatımızın geçmişten geleceğe ulaşan tarihini serğvenini belirleyecek başyapıtlarıyla kurulsun, çağdaş sanatın yeteneğin, bilimin ve teknolojinin çağdaş ışığında parlayan yıldız sanatçılarına yeni olanaklar getirsin.   

Melike BAYIK - Küratör, Sanat Yazarı ve Sanat Danışmanı (Fotoğraf: Alp Esin)

1. 2023 yılının en beğendiğiniz sergileri hangileridir?

· Cengiz Çekil “Bugün de yaşıyorum”, Küratör: Eda Berkmen, ARTER, İstanbul

· Gözde Ju, “Yüzünde Bir Ev”, Fırın Art Space | Eldem Sanat Alanı, Eskişehir

· Zineb Sedira, “Drams Have No Titles”, Küratörler: Yasmina Reggad, Sam Bardaouil ve Till Fellrath, Hamburger Banhoff, Berlin

· “All Images Will Disapper, One Day” Autostrada Bienali, Küratörler: Joanna Warsza ve Övül Ö. Durmuşoğlu, Prizren, Kosova

· Alaca Heyheyler, “Kadınlar Atlası”, Tütün Deposu, İstanbul

 

2. 2023’te en çok ilginizi çeken sanatçı/sanatçılar kimdir? 2023’te keşfettiğiniz ve yükselişte olduğunu düşündüğünüz genç sanatçılar kimlerdir?

Müthiş isimlerle yolum kesişti, birini diğerinden ayıramayacak kadar keskin bir çizgi bu benim için. İsim vermekten ziyade bütüncül bir yaklaşımı önemsiyorum. 

 

3. Sizce 2023 yılının en önesmli sanat olayı nedir?

İş Bankası Resim Heykel Müzesi’nin açılışı sanıyorum en güncel ve önemli olaylardan birisi. Türkiye sanat tarihine dair bir müzemiz daha var artık. 

 

4. 2024 yılında sanat dünyasından beklentileriniz nelerdir?

 

Eşitlik, şeffaflık, hak ve adalet temelli, hiyerarşiden uzak ve kapsayıcı bir sanat ve kültür ortamı olmasını umuyorum. Bunun yanında doğal afetlerin yıkıcı hüznü, savaşın karamsarlığı ve ekonomik, toplumsal çöküşün günün sonunda iyicil olasılıkları hatırlatabileceğine dair umudumu daima taze tutmaya çalışıyorum.

Mustafa TAVİLOĞLU - Mudo'nun Kurucusu ve Onursal Başkanı, Koleksiyoner 

1. 2023 yılının en beğendiğiniz sergileri hangileridir?

· Pera Müzesi - Gelecek Hatıraları

· Meşher – Göz Alabildiğine İstanbul: Beş Asırdan Manzaralar

 

2. 2023’te en çok ilginizi çeken sanatçı/sanatçılar kimdir? 2023’te keşfettiğiniz ve yükselişte olduğunu düşündüğünüz genç sanatçılar kimlerdir?

Özellikle Mamut Art Project ve Base’de gençleri çok yakından takip ediyorum. Son on beş yıldır sadece genç sanatçıların işlerini alıyorum. Bir isim belirtemem ama gençleri yakından takip ediyorum. 

 

3. Sizce 2023 yılının en önesmli sanat olayı nedir?

· Bienalle ilgili tartışmalar. 

· İstanbul Modern ve Arter’deki yönetici değişiklikleri.

· İş Bankası’nın Beyoğlu’nda bulunan tarihi binayı Resim ve Heykel Müzesi’ne dönüştürmesi. 

 

4. 2024 yılında sanat dünyasından beklentileriniz nelerdir?

Feshane, Müze Gazhane gibi sanat mekanlarının artmış olması ve daha da artacak olması… 

 

 

Özalp BİROL - Suna ve İnan Kıraç Vakfı Kültür ve Sanat İşletmesi Genel Müdürü

1. 2023 yılının en beğendiğiniz sergileri hangileridir?

· Paula Rego: Hikâyelerin Hikâyesi,

· Handan Börüteçene: Üç İç Denizin Ülkesi,

· Isabel Muñoz: Yeni Bir Hikâye,

· Naile Akıncı: Bir Kendilik Öyküsü, Gelecek Hatıraları

 

2. 2023'te en çok ilginizi çeken sanatçı/sanatçılar kimdir?

Elif Uras, Burçak Bingöl, Halil Altındere, Yasemin Özcan, Çınar Eslek, Bilâl Yılmaz

 

3. Sizce 2023 yılının en önemli sanat olayları nedir?

·  Amsterdam The Rijksmuseum'daki Vermeer sergisi.

·  18. İstanbul Bienali'nin küratörlüğüyle ilgili tartışmalar.

·  İstanbul Modern'in, Renzo Piano'nun imzasını taşıyan Karaköy'deki yeni müze binasına taşınması.

·  İş Bankası Resim Heykel Müzesi'nin açılması.

 

4. 2023'te keşfettiğiniz ve yükselişte olduğunu düşündüğünüz genç sanatçılar kimlerdir?

Metehan Törer, Yelta Köm, Çağıl Harmandar

 

5. 2024 yılında sanat dünyasından beklentileriniz nelerdir?

Doğal afetlerin, salgınların, savaşların azaldığı bir dünyada, zanaat odaklı, daha sakin, yerel sanatlara hak ettiği önemi ve değeri verecek nitelikli ve kapsayıcı projelerin çoğalması, hiyerarşinin azalması.  

Yazı ve Fotoğraflar: ArtNews