İpek Duben’in, Türkiye’de “öteki”lere bakış ve “öteki”nin ötekiler algısı üzerine çok kanallı video enstalasyonu Onlar, farklı etnik kökenleri, dilleri, inançları ve cinsel yönelimleri olan 24 kişinin anlatılarını bir araya getiriyor.


  İpek Duben ve Vasıf Kortun - Basın toplantısından bir kare



Kürtler, Aleviler, Zazalar, Rumlar, Ermeniler, Yahudiler, Romanlar, LGBT bireyler ve başörtülü kadınlar ile aile içi şiddete maruz kalan kadınların da aralarında olduğu bu kişiler, hikâyelerini sergi mekânında izleyiciye ve aynı zamanda birbirlerine aktarıyor. Travma, ön yargı ve tutumlarını sanki bir yuvarlak masa toplantısındaymış gibi paylaşırken bakış açıları bir bütün meydana getiriyor.



Enstalasyonların her biri, üçer video projeksiyonunun bulunduğu iki ayrı alan ile bunlardan bağımsız konumlanmış bir dizi projeksiyondan oluşuyor. Söz konusu alanlarda anlatıları paylaşılan karakterler, ırkçılık, din ve inanç temelinde ayrımcılık, homofobi, cinsiyet eşitsizliği ve aile içi şiddetle ilişkili meselelere dair izleyici karşısında sohbet eder gibi. Bu şekilde Onlar, birbirleriyle iletişim kurma imkânı çok az olan ya da böyle bir imkânı hiç bulamayacak kişiler arasında bir diyalog ortamı oluşturmaya çalışıyor.



Diğer projeksiyonlarda ise, her bir karakterin kendi hikâyesini anlattığı kesintisiz monologlar sunuluyor. Arka planda Kürtçe, Ladino, Ermenice, Yunanca ve Türkçe gibi çeşitli dillerdeki konuşmalar birbirine karışarak çok seslilik yaratıyor.

İpek Duben’in “yabancı”, “öteki” ve “onlar” kavramlarına ilgisi, kartpostal ve videodan oluşan What is a Turk? (2003) enstalasyonunun da ana teması olan, “Batı’nın Türklere bakışı ve ön yargıları” konusunda araştırma yaptığı dönemde başladı. Sanatçının multimedya enstalasyonları ile resim, sanatçı kitabı ve videoları, hafıza, kimlik, cinsiyet ve göç kavramlarına odaklanıyor.



28 Nisan’da başlayan sergi, 28 Haziran’a kadar SALT Galata’da devam ediyor.


Fotoğraflar: Kenan Sunar