MoMA'da Yoko Ono One Woman Show Sergisi | Yazan Gönül Özgürel

Yoko Ono 1933 Tokyo doğumlu bir sanatçı. İkinci dünya savaşında New York'a yerleşerek burada felsefe ve müzik eğitimi almış. Gençlik döneminde yaşadığı travma tik savaş anılarına rağmen her zaman iyi bir hayatının olduğunu söyleyen Yoko Ono, barış ve insan hakları alanında yıllarca önemli işler yapmış sayısız deneysel projeler üretmiş ve müzik alanında da 26 tane albüm çıkarmış ama yaptığı işlerden çok John Lennon’un karısı olarak tanınmış. John Lennon ise Yoko Ono'nun bu durumunu "Dünyanın en ünlü tanınmayan sanatçısı: herkes ismini bilir ama kimse ne yaptığını bilmez “diyerek tanımlamış. John Lennon'un karısı olmak yaptıklarına ne kadar artı ve eksi kazandırmıştır bilinmez ama son yıllarda yaptığı işlere çok iyi reklam olduğu kesindir.

New York'taki modern sanat müzesi Museum of Modern Art (MoMA) 82 yaşındaki sanatçının sanat hayatındaki 50.yılını 17 Mayıs'ta özel bir sergi açılışıyla kutlanmış. Sergi The Robert Lehman Vakfı Küratörü Chiristophe Cherix, Moma Başküratörü Klaus Biesenbach ve Francesca Wilmont tarafından kurulmuş. Sergideki tüm eserlerin birbiriyle ilişkisi çok iyi düşünülerek yerleştirilmiş.

Plastic Ono Band 1968-1969

Serginin ismi One Woman Show, sergide istenen, sanatçının erken dönem işlerine dikkat çekmek ve John Lennon'la birlikteliğinden sonra geri plana itilmiş gerçek sanatçı kimliğini gösterebilmek.
Sergi bu sebeple 1960-1971 arası yaptığı erken dönem işlere odaklanıyor.
1964 yılında yaptığı elma adlı eseriyle salona giriyorsunuz, sergi 125 tane erken dönem objesi, kâğıt üzerindeki çalışmalar, enstalasyonları ses kayıtları ve filmleriyle birlikte nadir görülen bazı materyallerinden oluşuyor.



To See The Sky 2015
 
2015 tarihli bu çalışması MoMA’daki sergi için üretilmiş. Bu yerleştirmesiyle, ikinci Dünya savaşı sırasında Tokya’da yaşayan Yoko Ono, ‘’dünya savaşın acılarıyla kavrulurken ben gökyüzüne aşık oldum, ne yaşanırsa yaşansın gökyüzü herzaman benimleydi, bu sebeple gökyüzü orada olduğu sürece ben hayattan vazgeçmen’’ diyor ve izleyicisine gökyüzüyle tanışmaları için bir fırsat tanıyor.



Bag Piece 1964

İlk kez 1964 yılının Temmuz ayında Kyoto' da gerçekleştirdiği bu performasta, performançı şeffaf olmayan bir çuvalın içine girerek bütün kıyafetlerini çıkarıyor ve bu kıyafetleri tekrar giyerek bir eylem gerçekleştiriliyor.

Yoko Ono bu performansı yapma nedenini ise şu cümlelerle açıklıyor, bir kadın olarak hissettiğim utangaçlığı anlatabilecek kabiliyette değildim,onlar izlerlerken beni göremiyorlardı ama ben onları görebiliyordum,bu durum benim hayatımıda açıklıyor. ‘’Ben dışarıyı görebiliyorum ama onlar gerçek beni göremiyor.’’



‘‘Eğer isterseniz savaş biter’’
John Lennon ve Yoko Ono’nun birlikte hazırladığı bir poster.

1969 yılından itibaren bir çok ülkede kullanılmaya başlanan bu poster, içerdiği net mesaj ve sadeliğiyle çok ilgi görür. İkinci Dünya Savaşı'ndan, Vietnam Savaşına kadar olan sürece dikkat çekmeyi hedefleyen bu posterin amacı savaş karşıtı insanları birleştirmek.



Cut Piece 1964

İzleyicilere verilen bir makasla Yoko Ono’nun kıyafetlerinden küçük parçalar kesmesi ve giderken yanlarında götürmesi isteniyor. Daha sonra Yoko Ono dünya barışına olan umudunun bir ifadesi olarak bu performansı gerçekleştirdiğini açıklıyor. Bu videonun en dikkat çekici tarafı ise Yoko Ono’nun performansın sonunda çıplak kalması oluyor.


Bad Peace

Sergiyi gezerken dikkat çeken performanslar içinde "Bad Peace" adıyla bilinen dünya barış'ı için yataktan çıkmama eylemini çektikleri filim de var. Vietnam Savaşı'nı protesto etmek için balayına geçirdikleri otelde yataktan çıkmama eylemi yaparak dünyaya seslerini duyurmaya çalışmışlardı. Bu eylem savaşları durduramadı ama hala çok ses getirdiği söylenebilir.



Sanatçının 1960-1971 yılları arasındaki çalışmalarını paylaştığı sergi, John Lennon’un karısı Yoko Ono olarak yine merak uyandırmış ve yine çok izleyicinin katılımına sebep olmuştur.


Sergide yaptığım en önemli tespit ise, Yoko Ono’nun John Lennon’nun gölgesiyle birlikte varolduğu ve onun bu durumdan hoşnut olduğuydu.


Yazı: Gönül Özgürel
 

Yazı ve Fotoğraflar: Gönül Özgürel