Ayın Burcu: Jacques Louis David Kararlı, Başak Burcu İstikrarlı | Yazan Yasemen Çavuşoğlu

Başak burcu hiç bırakmayacak gibi sever, tabi hislerinde yanılmaz, yarı yolda kalmaz, soğuyup liste dışı bırakmazsa! Peki gözüne mi bakmalı, yemeğinden mi tatmalı, başağın gözüne nasıl girmeli?

Bu soruların cevabı astrologlarda biz gelelim başak burcunda doğmuş 18.yüzyılın en çarpıcı ressamlarından, Jacques-Louis David’in hayatına.

Jacques Louis David, 30 Ağustos 1748 tarihinde Paris, Fransa‘da doğmuştur. Jacques Louis David dokuz yaşındayken demirci olan babası bir düelloda ölünce, mimar ve müteahhit amcaları tarafından avukat yahut doktor olma isteğiyle yetiştirildi. Resme karşı çok küçük yaşta ilgi duydu. Quatre Nations Okulu’nda öğrenciyken Saint Luc Akademisi’ne de gidip geldi. Resme yöneldi ve resim tutkusu ağır basınca, onu annesinin kuzeni olan; dönemin saray erbabı tarafından oldukça sevilen rokoko ressamı Francois Boucher‘in yanına yolladılar.

Rokoko sanat akımı, adaleli tanrıların kavradığı büyük göğüslü kadınlar, etraflarını ise tombul meleklerin çevirdiği püfür püfür bulutlar desteklerdi. 1700’lerin büyük bölümünde popülerlik kazandı. David, süslü püslü şeylerin resmini yapmayı öğrenmişti, hatta aslında oldukça iyiydi: Genç yaşta sanata ilgi gösterdi masrafı devlet tarafından karşılanan Kraliyet Resim ve Heykel Akademisi’ne girdi.

Titiz, çalışkan, mükemmeliyetçi, detaycı olan başak insanı emeğinin karşılığını her daim alır.

Self Portrait

David, ilerleyen zamanlarda hayatının tamamını etkileyecek bir olayla yüzleşti. Tıpkı babası gibi, yaptığı bir düello sırasında dudağından yaralandı ve bu ona hayatının sonuna dek taşıyacağı bir iz verdi. Aynı zamanda düşmanları tarafından “Şiş yanak David” lakabının takılmasına da sebep oldu. Bu yaranın getirisi, konuşmasını son derece zor hale getiriyordu, neredeyse anlaşılmaz ve giderek şiddetlenen bir hal alan bu durum David’in kendini kelimelerle açıkca ifade etmedeki azalan yeteneğini insanlar açısından tuhaf bir duruma düşürdü. İnsanlarla gereklilik halleri dışında pek konuşmuyordu.

Sakin bir yapısı vardır başak insanın, çok konuşmadan akılcı tavırlarıyla çözemeyeceği durum yoktur.

1774 yılında Roma ödülünü kazandı ve hocasıyla İtalya‘ya gitti. Aynı yıl Anthikos ve Stratorikhe adlı eserini (Milli Güzel Sanatlar Yüksek Okulu) yaptı. Eski Roma Sanatıyla ilgilendi. Jacques Louis David’in rokoko ile başlayan sanat anlayışı, gezdiği ve gördüğü antik kentlerle birlikte sekteye uğradı ve kendisini neoklasisizmin izinde yeniden buldu.

Başak burcu insanı, çalışkanlığı ve pratik zekası ile bilinir. Yaşamlarındaki en önemli konu işleridir.

Neoklasisizm akımı etkisinde kaldı. Bologno‘da Guido Remi‘ye, Parma‘da Antonio da Correggio‘ya, Roma‘da da Michelangelo Buonarroti‘ya duyduğu hayranlığın izleri “Vebalılara yardım eden Aziz Rocco” adlı tablosunda görülür.

Saint Rocco

Elveda, Melekler- Merhaba Devrim 

Romalı ressamlar ve Rönesans üstalarının eserleriyle karşılaşmak, David üzerinde fiziksel bir darbe etkisi yaptı. 1780’de Paris’e dönünce, öğrendiklerini bir araya getirmeye gayret etti. Yurtseverlik görevini ve fedakarlığını vurgulamakla birleştirilmiş ilk şaheserlerinden iki tanesi, 1784 tarihli Oath of the Horatii (Horatiuslarin Yemini) ile 1787 tarihli The Death of Socrates (Sokrates’in ölümü) bu yaklaşımı simgeler.

The Death of Socrates

Yaşamda ayrıntılar arasında boğulma riskleri hep vardır. Sınırlarını bilirler ve kendileri belirlerler.

Jean-Paul Marat, Fransız bilim insanı ve hekim. Fransız Devrimi‘nin aktif bir destekçesi. Jacques-Louis David için destek olma kısmı genişleyerek halkı uyandırmak ve devrime destek olmalarını sağlamak görevine dönüşmüştü. Devrimcilerle olmak sarhoş ediciydi, bunu da yapabildiği en iyi şekilde, resimleriyle yaptı.

Radikal devrim taraftarı oldu

Oath of the Horatii

Resimlerinde seçtiği antik konularla hem kralı ve sarayı eleştiriyor hem de halka ihtiyaç duydukları cesareti ve azmi veriyordu. Yaklaşan devrimin ayak seslerini duymak için fazlasıyla sağır olan soylular, onun eserlerini alıp sergiliyorlardı.

Eserine konu olan ise yakın arkadaşı Jean-Paul Marat’ın bıçaklanarak öldürülmesidir. Marat'ın ölümü Ressam David'i derinden etkilemiştir. Çünkü Jacques Louis David, Marat'ı ölümünden bir gün önce evinde ziyaret etmiş ve fark etmeden dostu ile son konuşmasını yapmıştır.

Başak akılcı burçtur. Fazla duygusallığı gereksiz bulur, mantığı hep ön plandadır. Dostluğa çok önem verir, sevdiklerini korur ve kollar.

La Mort de Marat

İmparator ve ben

David politikadan uzak kalmaya karar verdi, bir süre kaldı da. Napolyon’un başa gelişi ile yeni bir döneme girmiş, Napolyon’un sadık bir destekçisi olmuş, kendini adeta ona adamıştı. İmparatorluğun resmi ressamı olan Jacques-Louis David, bu dönemle birlikte resimlerinde antik Roma, Yunan karakter yerine, Napolyon’u ve yeni Fransa’yı anlatan resimler yapmaya başlamıştır.

The Coronation of Napoleon

Sürgün Dönemi

Napolyon’un düşüşü ve Bourbon Hanedanı’nın yeniden Fransa’nın başına geçmesiyle birlikte, Jacques-Louis David’in devrim sırasındaki politik duruşu ve Napolyon ile ilişkisi onun için tehlikeli olmuştur. Brüksel’e gider. Ona Fransa’ya dönmesi için birkaç fırsat tanınır, ancak kral, eğer özür dilerse geri dönüşünde memnuniyetle karşılanacağını duyurur.

David hayli vakar bir tavırla cevap verir: “ Bana geri dönmem için yapmam gereken şeylerden bir daha asla söz etmeyin. Hiçbir şey yapmam gerekmiyor; ülkem için yapmam gerekenleri, yaptım zaten.”

Başak burcu nettir, kararlıdır ve daima son sözü söyler.

David 1825’te sağlığı bozulana kadar resim yapmayı sürdürdü; 29 Aralık’ta, oğlunun kollarında öldü. Ailesi onun sevgili Fransa’sında gömülebileceğini umut ediyordu, ama hükümet son bir küçük intikam eylemiyle reddetti ve David, Brüksel’de istirahatgahına bırakıldı.

Zekası, kıvraklığı, becerikliliği ile hayatınızı kolaylaştıran Başak insanları; Jacques-Louis David’le aynı burca sahip olduğunuz için kendinizi şanslı hissediyor musunuz?

Başak burcuna mensup diğer sanatçılar;

Ai Weiwei

Ai Weiwei, Çinli çağdaş sanatçı ve aktivist. Çin’in asi dahisi, gerek duruşu, gerek bakışı, gerekse cüssesi ile “Nasıl bu kadar korkusuz olabiliyorsunuz da böyle muhalefet edebiliyorsunuz? sorusuna, “Asıl korkak benim, böyle giderse neler olabileceği beni korkutuyor.” Diye cevap verebilen, yaptığı enstelasyonlar, heykel, küratörlük, fotoğraf ve film alanlarıyla dünyaya sesini duyurmuş sanatçı da, tıpkı başak burcu kadar gayesi uğruna yolundan sapmayanlardan.

“Mükemmel ile orjinal arasında bir seçim yapmak zorunda kalsam, orjinali seçerdim” demiş ve sanat anlayışını, başak burcunun hayat anlayışı gibi özetlemiş olan sanat dünyası’nın bukalemunu, Amerikalı fotoğraf sanatçısı; Man Ray.

“Yüz çeşit şeyi yarım bilmektense bir şeyi tam bilip uygulamak insanı daha iyi yetiştirir” diyen Johann Wolfgang von Goethe, edebiyatçı, siyasetçi, ressam ve doğabilimci. Başak burcu insanları’nın Goethe’nin sözlerine katıldığını duyar gibiyim.

Pop’un Kralı;  müzisyen, besteci, söz yazarı. Moonwalk ya da ay yürüşü, geriye adım atıldığı halde ileriye adım atıyormuş gibi gözüken, göz yanılsaması üzerine kurulu dans figürüyle insanları büyüleyen. Şarkılarıyla tüm dünyayı etkisi altına almış, efsane Michael Jackson’da başak burcuydu.

 Burhan Doğançay

Yarım asır boyunca dünyanın muhtelif şehirlerinde izlediği duvarları sanat eserlerine entegre etmesiyle tanınmış, Türk sanat tarihi’nin mavi senfonisi, Burhan Doğançay. Türkiye’nin soyut resim alanında sayılı ressamlarından olan Doğançay, tıpkı başak burcu kadar sade renkleriyle’de iddiali efsane sanatçı.

Devrim Erbil

“Resmin şiiri” dediğimiz zaman akla gelen ilk ve tek isimdir Devrim Erbil. Türkiye’nin yetiştirdiği en iyi sanatçılardan. istanbul’un en güzel görüntüleri ile hafızamıza yerleşen, duvarlarımıza kazınan Devrim hoca’da başak burcu insanlarından.

Balkan Naci İslimyeli

Yaşayan en büyük ressamlarımızdan. “Sanatçı olmak bir kader. Bir tür ‘seçilmiş’ insan oluyorsunuz diyen, ressam, öğretim üyesi, Balkan Naci İslimyeli. Şiir ve öyküleriyle yaşanmışlık, eserleriyle de hayat veren sanatçı da başak burcu kadar titiz ve disiplinli. Başarının tesadüf olmadığını gösteren sanatçıyla, aynı burca sahip olduğunuz için ne mutlu sizlere.

Türk edebiyatı’nın büyük ustaları arasında anılan yazar; roman, hikaye, oyun, şiir gibi farklı tarzlarda birçok esere imza atmış olan Orhan Kemal. Başak burcu gibi idealist. “Gelecek iyi günler hangi günlerdi?” demişti… sahi hangi günlerdi?

Önümüzdeki ay, kararsızlıklarıyla bilinen, cazibe sembolü “terazi burcu” ve sanatçısıyla tekrardan görüşmek üzere.

Yazı: Yasemen Çavuşoğlu

Yazı ve Fotoğraflar: Yasemen Çavuşoğlu