PAYLAŞ

Hanry Darger’in Gizemi | Yazan Gönül Özgürel

9 yıl önce

Paylaş:

Henry Darger 1892 yılında ülke yoksulluğun pençesinde kıvranırken Chicago'da dünyaya gelir. Amerika’daki büyük buhran öncesi giderek yoksullaşan ailesi ile yaşam savaşı verdiği dönemde, annesi kız kardeşini doğururken ölür ve zor durumdaki babası kız kardeşini evlatlık vermek zorunda kalır. Henry’nin yaşadığı bu travma onu çok etkiler. Hastalığından dolayı çalışamaz hale gelen babası, yaşlılar evine yatırıldıktan sonra okulda yaşadığı uyumsuzluklar da bahane edilerek Henry, Louisiana State School adında özürlü çocukların bulunduğu bir yurda yerleştirilir. Bu yurtta çok ağır şartlar altında çalıştırılır ve karanlık barakalarda yaşamaya zorlanır. Bu sebeplerle Henry defalarca kaçar ama her seferinde yakalanır. Son kaçışında ise başarılı olur, yürüyerek Chicago'ya kadar ulaşıp hayatının geri kalan kısmını burada tamamlar. Darger yaşadığı acıları ve çaresizlikleri 13000 sayfa yazdığı otobiyografisinde bu şekilde ayrıntılarıyla anlatmıştır. Acılı yurt hayatından sonra Chicago'ya yerleşen Darger, bir fırında iş bularak kiraladığı odasında tek başına ve insanlardan kopuk bir şekilde yaşamına devam eder, ta ki 1973 yılında öldükten sonra odasını boşaltmaya gelen ev sahibi olan fotoğraf sanatçısı Nathan Lerner Henry’nin 15000 sayfalık kitabını 13000 sayfalık bir otobiyografisini ve 500’ün üzerinde resim ve çizimi keşfedilene kadar.

Sergide Darger’in yaşadığı odanın ve eserlerinin bulunuş aşamasında çekilmiş fotoğraflar da yer almakta. Bu fotoğraflar Darger’in gizemli şaşırtıcı yaşam şeklini de gözler önüne sermekte.

Henry Kitap’ında Vivian kızları olarak bilinen 7 küçük kızın oldukça karanlık maceralarını anlatır. Çocukları köle olarak satan Glendelinin ordusuna karşı savaşan Abenian halkının öyküsüdür bu. Hikâyelerin tümünde General Manleyin askerleri çocuklara sürekli işkenceler yaparlar ama Henry'nin Derger’in Vivian kızları gelip onları yok edene kadar... Henry yıllarca kasap kâğıtlarını birbirine ekleyerek 3,5 metreyi bulan resimlerinde ilginç ve sıra dışı bu hikâyeleri resmeder. Derger’in bu ilginç çalışmaları ve hayatı Chapman Brothers, Paul Chen ve Peter Coffin ve Jesse Kellerman gibi sanatçılara da esin kaynağı olmuş.

Yıllar sonra Darger hakkında tartışma yaratacak bir biyografi ve belgesel hazırlayan yazar John Mac Gregor onun bir seri katil kimliğine sahip olduğunu iddia eder ve Chicago'da öldürülen bir kız çocuğunun fotoğrafının Derger'in odasındaki dolapta bulunmasının cinayete şüphe oluşturduğunu söyler ve bunu belgesel haline getirir. Belgeselin sonunda Darger için o bir katil miydi bilinmez ama çok yetenekli bir sanatçı olduğu kesin mesajını verir. Çıkan bu söylentiler ve yaratılmaya çalışılan şüpheler bile Hanry Darger’in bıraktığı eserlerin sanatın içinde yer almasına engel olamamıştır. Dargerin eserleri önemli koleksiyonlarda yer almaktadır ve milyonlarca dolara alıcı bulmaktadır.

Hanry Dargerin hayatını da anlatan bir belgeselin bulunduğu sergi, böyle ilginç ve gizemli bir karakteri keşfetme heyecanı yaratıyor...

Henry Darger'in 45 adet çalışması Paris’in en büyük çağdaş sanatlar Müzesinde "Musee d'Art Moderne de la Ville de Paris". 11 Ekim 2015 tarihine kadar sergilenmekte… Fırsat yaratabilenler bu ilginç sergiyi kaçırmasın.