60. Venedik Bienali’nin Ardından

Venedik Bienali 60. Uluslararası Sanat Sergisi, bu yıl La Biennale di Venezia tarafından Swatch ortaklığında ve illycaffè ana sponsorluğunda düzenleniyor. 20 Nisan Cumartesi günü kapılarını açan etkinlikle birlikte Venedik sokakları sanatla doldu. 24 Kasım’a kadar devam edecek olan bienalde, 80 ülkeden toplam 331 sanatçı ve kolektif yer alıyor.

Dünya sanat takviminin en önemli etkinliklerinden biri olan Venedik Bienali, sanatçılara ve küratörlere küresel ölçekte seslerini duyurma fırsatı sunmaya bu altı ay içerisinde devam ediyor.

Foreigners Everywhere - Girişte bizi karşılayan Yinka Shonibare’in Mülteci Astronot isimli eseri

Adriano Pedrosa, Venedik Bienali 60. Uluslararası Sanat Sergisi’nin küratörlüğünü üstlendi. Pedrosa, bu rolü üstlenen ilk Latin Amerikalı küratör. Aynı zamanda 2014’ten beri São Paulo Sanat Müzesi’nin sanat direktörlüğünü yapıyor. Pedrosa, bienalin başlığını “Foreigners Everywhere” (Yabancılar Her Yerde) olarak belirledi. 

 

Bárbara Sánchez Kane's "Prêt-à-Patria"

Sergilerde bu ifadenin iki anlamı üzerinde duruluyor: Bir yandan her yerde ‘yabancı’ olarak tanımladığımız insanların bulunduğunu, diğer yandan ise her yerde derinlerimizde bir yabancılık hissiyle karşılaşabileceğimizi hatırlatıyor bize. Somut olarak; göç, sürgün, mültecilik ve ötekileştirme kavramlarını düşünmeye iterken, soyut olarak da kendi kendimize ve bulunduğumuz ortama yabancılaşmamızla alakalı bir çizgi çiziliyor. 

Arsenale’de yer alan Brett Graham’ın Wastelands isimli eseri.

Venedik Bienali, Arsenale ve Giardini olmak üzere iki ana mekânda düzenleniyor. Giardini’de birçok ülkenin kendi pavyonları bulunuyor ve bu pavyonlar ulusal temsilciliklerine ayrılıyor. Bunun yanı sıra, Arsenale bölgesi genellikle küratörlü sergilere ve diğer etkinliklere ev sahipliği yapıyor.

Ülkemiz, 2007 yılından bu yana düzenli olarak Venedik Bienali’nde yer alıyor. Türkiye Pavyonu, 2014 yılından beri Venedik’teki Arsenale’de yer alıyor ve her bienalde bir Türk sanatçı ya da sanatçı grubunu ağırlıyor.

Türkiye Pavyonu, İstanbul Kültür Sanat Vakfı koordinasyonunda ve T.C. Dışişleri Bakanlığı himayesinde, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın katkılarıyla organize edildi. Bu seneki edisyon, Türk Hava Yolları ana sponsorluğunda ve SAHA Derneği’nin yayın ve prodüksiyon desteğiyle gerçekleştirildi.

Gülsün Karamustafa - Türkiye Pavyonu

Türkiye Pavyonu’nda bu sene BüroSarıgedik tarafından temsil edilen Gülsün Karamustafa yer alıyor. Türkiye Pavyonu, Karamustafa’nın mekâna özel yeni yerleştirmesi “Oyuk ve Kırık Dökük: Bir Dünya Hali”ne ev sahipliği yapıyor.

Gülsün Karamustafa, 50 yılı aşkın bir süredir sosyopolitik ve kültürel meseleleri sanatının odağına alıyor. “Oyuk ve Kırık Dökük: Bir Dünya Hali” de dünyada yaşanan çözümsüz felaketlerin ve politik entrikaların karşısında hepimizin bulunduğu suskunluk ve boşluk durumunun neden olduğu kırıklık ve oyukluk hissini bir enstalasyona yansıtıyor. Farklı materyallerin bir araya geldiği bu eserde heykel benzeri çalışmalar bir film ve ses kompozisyonuyla birleşiyor. Murano camlarından üretilmiş üç avize, üç büyük tek tanrılı inancı sembolize ediyor. Bu avizeler, İstanbul’un tarihi Hipodrom’una benzeyen sergi alanında tellerle sarılarak dinler arasındaki gerilimi temsil ediyor. Pavyonda ayrıca farklı yüksekliklerde içi boş, plastik sütun kalıpları yer alıyor. Ancak destekler yardımıyla ayakta durabilen bu kalıplar, geleneksel olarak zafer ve dayanıklılığı çağrıştıran sütunlarla tezat oluşturarak serginin ele aldığı boşluk ve kırıklık duygularını somutlaştırıyor. Mekânda ayrıca atık Murano camı parçalarıyla dolu vagonlar bulunuyor.

Güneş Terkol, “Dünya’ya Bir Şarkı” isimli çalışmasıyla bienalin ana sergisinde yer alıyor.

Karamustafa bu etkileyici eserle ülkemizi temsil ederken, aynı zamanda Fahrelnissa Zeid, Semiha Berksoy, Güneş Terkol ve Nil Yalter de bienalde eserleri bulunan diğer Türk sanatçılar arasında yer alıyor. Güneş Terkol, “Dünya’ya Bir Şarkı” isimli çalışmasıyla bienalin ana sergisinde yer alıyor. 60. Venedik Bienali ödül töreninde Yaşam Boyu Başarı dalında Altın Aslan ödülleri, “Şu Gurbetlik Zor Zanaat” işiyle Paris’te yaşayan Türk sanatçı Nil Yalter ve İtalya doğumlu Brezilyalı sanatçı Anna Maria Maiolino’ya verildi. Aynı zamanda Almanya Pavyonu da Çağla İlk tarafından düzenlendi. Bienalde Türk sanatçılarının başarılarını görmek onur vericiydi.

Venedik Bienali’nin en prestijli ödüllerinden biri olan Yaşam Boyu Başarı dalında Altın Aslan ödülleri, “Şu Gurbetlik Zor Zanaat” işiyle Paris’te yaşayan Türk sanatçı Nil Yalter’e verildi. 

 

Brezilyalı sanatçı Ione Saldanha’nın bambuları boyayarak oluşturduğu ‘From the series Bambus, n.d.’ adlı enstalasyonu

Suudi Arabistan Pavyonu’nda yer alan "Shifting Sands: A Battle Song" enstalasyonu en ilgi çeken eserlerden biriydi.

Eşzamanlı olarak Contemporary Istanbul Vakfı, Türk-Japon ilişkilerinin 100. yılı kapsamında Japon sanatçı Tomokazu Matsuyama’nın solo sergisi “Mythologiques”i Venedik’te açtı. Bienal ile birlikte Ahmet Öğüt, 15 Temmuz’a kadar A Plus A Gallery’de “Double Take” sergisi kapsamında “I’m Still Alive, Yet” adlı yerleştirmesini gösterdi.

Koo Jeong A’nın Kore Pavyonu’nda yer alan eseri en ilgi çeken heykellerden biriydi.

 

Arsenale‘de yer alan Swatch Faces 2024 sergisi sanatçılarından Juan Pablo Chipe’nin devasa heykeli ve enstalasyonu

San Marco Meydanı

Venedik şehrinin tarihi atmosferinde geçen sanat dolu bir haftanın ardından 2026 yılında buluşmak üzere Venedik’ten ayrıldık. 

Yazı ve Fotoğraflar: İnci Aksoy